De eerste Nederlandse coöperaties ontstonden in de agrarische sector. Een aantal melkboeren verenigde zich in een coöperatie om als één groot bedrijf melk te kunnen verkopen. Hierdoor hadden ze maar één verkoopafdeling nodig en profiteerden ze van schaalvoordelen. Door een coöperatie te starten sta je samen sterker in de markt.
Een coöperatie lijkt op een vereniging. Je richt een coöperatie op bij de notaris en schrijft deze in bij het Handelsregister. Om een coöperatie te starten zijn minimaal twee personen nodig. De coöperatie is een rechtspersoon. Dit betekent dat de coöperatie als bedrijf aansprakelijk is bij schulden. Bij een tekort aan financiële middelen zijn de leden elk voor een gelijk deel verantwoordelijk. Dit kun je beperken of uitsluiten door het oprichten van een coöperatie met beperkte aansprakelijkheid (BA) of uitgesloten aansprakelijkheid (UA). Meer details over de oprichting vind je bij de Kamer van Koophandel of de notaris.
“De coöperatie is van en voor de leden, met als doel hen economisch voordeel te verschaffen.”
Er zijn drie soorten coöperaties, elk met een ander doel:
De rechtsvorm van de coöperatie is bedoeld als samenwerkingsvorm, met als voordeel dat de oprichtingskosten relatief laag zijn. Een coöperatie kan de aansprakelijkheid van de leden ten opzichte van derden uitsluiten. In de oprichtingsakte met statuten moet je goede afspraken maken over de winstverdeling. Bijvoorbeeld om te voorkomen dat leden die een periode niets doen, ook geen winst krijgen. De coöperatie fungeert vooral als tussenpersoon tussen leden en opdrachtgevers. Met één bestuurder die dit regelt en verder weinig bevoegdheden heeft.
Als twee of meer leden van de coöperatie gezamenlijk willen aanbieden op een opdracht, dan maken zij ook een gezamenlijke offerte. De werk- en omzetverdeling maak en stel je vast met de coöperatie. Een raamovereenkomst regelt alle standaard zaken, zoals de onderlinge verantwoording en aansprakelijkheid. Vervolgens biedt de coöperatie de offerte aan. De opdrachtgever heeft hierdoor één formeel aanspreekpunt voor de gehele opdracht. De leden van de coöperatie zijn niet onbeperkt aansprakelijk voor fouten van hun partners.
Een coöperatie is een zelfstandige rechtspersoon die btw moet afdragen en in een aantal gevallen ook vennootschapsbelasting. Als je via een coöperatie werkt, blijf je ondernemer voor de inkomstenbelasting. Winstuitkeringen worden in de meeste gevallen gezien als 'verlengstukwinst', waardoor je geen dubbele belasting betaalt. Zoek je nog naar de juiste rechtsvorm voor samenwerking? Vul dan hier het keuzeschema in.
Als (startende) ondernemers zich verenigen in een coöperatie om via de coöperatie aan opdrachten te komen, kan er een verkapt dienstverband ontstaan. Bijvoorbeeld: de coöperatie zoekt opdrachtgevers en regelt het contract tussen ondernemer en opdrachtgever. Vervolgens factureert de coöperatie de opdrachtgever namens de ondernemer voor de gewerkte uren. De opdrachtgever betaalt dan aan de coöperatie, die het bedrag stort op de rekening van de ondernemer. In deze situatie speelt de coöperatie de rol van detacheerder.
Als je geen andere opdrachtgevers hebt buiten de coöperatie, dan ben je in loondienst van de coöperatie. Deze moet dan loonbelasting en premies afdragen.
Opdrachten krijgen via de coöperatie kan wel wanneer de coöperatie alleen bemiddelt. Er is dan een driepartijencontract waarin je samen met de opdrachtgever de werkafspraken bepaalt. De coöperatie mag wel diensten aanbieden die geen verband houden met de werkafspraken. Hoewel de VAR is afgeschaft en de wet DBA ook is uitgesteld tot in ieder geval 1 juli 2018, is het belangrijk om het ontbreken van een gezagsrelatie vast te leggen en te kunnen bewijzen. Een coöperatie is dus geen vervanging voor de modelovereenkomsten of wet DBA!
Let altijd op de regels van de Belastingdienst met betrekking tot zelfstandig ondernemen (gezag, meerdere opdrachtgevers, aantal uren, reclame voor jezelf etc.). Lees ook het artikel 'Wanneer ben ik zelfstandig ondernemer voor de Belastingdienst?'
Andere artikelen die ook interessant voor je kunnen zijn:
Het aantal startende ondernemers groeit jaarlijks. In 2023 waren dit er ruim 250.000. Binnen deze grote groep kiezen steeds meer personen voor parttime ondernemen naast hun reguliere baan. Het combineren van een traditionele baan in loondienst met het runnen van een eigen bedrijf biedt tal van voordelen en kansen. Laten we eens kijken naar zes redenen kijken waarom dit hybride ondernemerschap voor veel personen aantrekkelijk is.
